مبلغ افزایش حقوق کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۵ | افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی حقوق کارگران و کارمندان

با نزدیک شدن به پایان سال ۱۴۰۴، بازار کار ایران بار دیگر در آستانه یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های اقتصادی کشور قرار گرفته است؛ تعیین حداقل حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۵. حقوق کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۵ چقدر خواهد بود؟ به نظر می‌رسد حقوق کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۵ با افزایش ۲۸ تا ۳۲ درصدی همراه باشد. البته زمزمه‌ها از افزایش حقوق ۱۰ تا ۲۰ درصدی کارمندان بخش دولتی خبر می‌دهد.

 خبرآنلاین نوشت: با نزدیک شدن به نیمه دوم سال، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صاحبان کسب‌وکار، برنامه‌ریزی برای بودجه سال آینده است. در این میان، جزئیات مربوط به حقوق کارگران و کارمندان سال ۱۴۰۵ از جمله آیتم‌هایی مانند حق مسکن، بن کارگری و سایر مزایا به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین متغیرهای مالی، نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دارد.

این گزارش به بررسی عمیق فرآیند تعیین حداقل دستمزد در ایران، عوامل مؤثر بر آن و سناریوهای مختلف پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۵ می‌پردازد.

حقوق کارگران و کارمندان – فرآیند تعیین دستمزد

تعیین حداقل دستمزد در ایران یک فرآیند پیچیده و چندمرحله‌ای است که تحت نظارت شورای عالی کار و با تأثیرپذیری از قوانین بالادستی، شاخص‌های اقتصادی و مذاکرات اجتماعی انجام می‌شود. این فرآیند به منظور حفظ تعادل میان «قدرت خرید کارگران» و «توان پرداخت کارفرمایان» طراحی شده است.

فرآیند تعیین حقوق کارگران و کارمندان سال ۱۴۰۵ از مسیر مشخص زیر پیروی می‌کند:

1. سیگنال اولیه دولت در لایحه بودجه: دولت موظف است در پاییز سال جاری (۱۴۰۴)، پیش‌نویس لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ را به مجلس تقدیم کند. در این لایحه، معمولاً درصد افزایش حقوق کارمندان دولت (که مبنای قانونی متفاوتی نسبت به کارگران بخش خصوصی دارد) مشخص می‌شود. این رقم هرچند مستقیماً شامل کارگران مشمول قانون کار نیست، اما به عنوان اولین سیگنال رسمی و غیررسمی برای آغاز مذاکرات دستمزد در بخش خصوصی و دولتی تلقی می‌شود.

2. نرخ تورم رسمی و هزینه سبد معیشت: نهادهایی مانند بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار ایران نرخ تورم و هزینه‌های زندگی خانوار را منتشر می‌کنند که طبق ماده ۴۱ قانون کار، افزایش دستمزد باید حداقل معادل نرخ تورم رسمی اعلام‌شده باشد. 

3. جلسات شورای عالی کار: این شورا با نمایندگان سه‌گانه (کارگران، کارفرمایان، دولت) جلسات نهایی را برگزار می‌کند. مصوبه نهایی برای تمامی کارفرمایان و کارگران مشمول قانون کار در سراسر کشور الزام‌آور است.

4. تصویب نهایی و ابلاغ: پس از توافق، مصوبه برای تأیید نهایی به مراجع ذی‌صلاح ارسال می‌شود و سپس در قالب بخشنامه در اسفند ماه ابلاغ می‌شود تا از ابتدای فروردین ۱۴۰۵ اجرایی گردد.

حقوق کارگران و کارمندان – عوامل مؤثر بر افزایش

تعیین رقم نهایی افزایش حقوق حقوق کارگران و کارمندان صرفاً بر اساس یک شاخص انجام نمی‌شود، بلکه حاصل جمع وزنی چندین متغیر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. در ادامه، مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر حقوق ۱۴۰۵ تشریح می‌شوند:

• نرخ تورم رسمی و انتظاری: قانون کار صریحاً تعیین می‌کند که حداقل دستمزد باید با نظر نرخ تورم رسمی اعلامی توسط بانک مرکزی تعیین شود. 

• هزینه سبد معیشت خانوار: این عامل که توسط کمیته‌های کارگری محاسبه می‌شود، نشان می‌دهد یک خانواده کارگری برای تأمین حداقل‌های زندگی (خوراک، پوشاک، مسکن و …) به چه میزان درآمد نیاز دارد.

• لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ (حقوق کارمندان دولت): افزایش حقوق کارمندان دولت معمولاً نرخ مشخصی دارد که بر اساس آن، توقع می‌رود حقوق بخش خصوصی نیز حول همین محور افزایش یابد. 

• شرایط اقتصادی کلان و توان پرداخت کارفرمایان: اگر بنگاه‌ها در شرایط رکود باشند یا قیمت مواد اولیه بالا رفته باشد، مذاکرات سخت‌تر شده و افزایش کمتر خواهد بود.

حقوق کارگران و کارمندان – سناریوهای پیش‌بینی برای سال ۱۴۰۵

بر اساس تحلیل عوامل فوق و وضعیت اقتصادی پیش‌بینی‌شده برای سال ۱۴۰۵، می‌توان سه سناریوی محتمل را برای تعیین درصد افزایش حقوق حقوق کارگران و کارمندان در نظر گرفت:

سناریوی اول (خوش‌بینانه): افزایش بالا ۴۰ تا ۵۰٪ یا بیشتر. این سناریو زمانی محقق می‌شود که دولت و شورای عالی کار تصمیم بگیرند شکاف میان سبد معیشت و دستمزد موجود را جبران کنند.

سناریوی دوم (واقع‌بینانه): افزایش ۲۵ تا ۳۵٪؛ رایج‌ترین سناریو که مبتنی بر مصالحه سه‌جانبه است.

سناریوی سوم (محافظه‌کارانه): افزایش محدود ۲۰ تا ۲۵٪ یا کمتر؛ زمانی که اقتصاد کشور دچار رکود یا فشار شدید باشد. 

در گزارش‌های اخیر، تحلیلگران تاکید کرده‌اند که احتمال تحقق سناریوی واقع‌بینانه (۲۸ تا ۳۲٪) بیشترین است، در حالی که کارمندان بخش دولتی ممکن است با افزایش ۱۰ تا ۲۰٪ مواجه شوند.

حقوق کارگران و کارمندان – مزایای جانبی و تأثیر تورم

افزایش حقوق صرفاً شامل حقوق پایه حقوق کارگران و کارمندان نیست؛ بلکه مزایای ثابت نیز باید مجدداً محاسبه شوند:

• حق مسکن: این مبلغ معمولاً به‌صورت ثابت تعیین می‌شود و انتظار می‌رود افزایش یابد تا قدرت خرید آن حفظ شود.

• بن کارگری (کمک هزینه غذا): باید متناسب با تورم مواد غذایی افزایش یابد.

• حق اولاد: معمولاً به صورت ثابت افزایش می‌یابد.

با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، انتظار می‌رود بن کارگری و حق مسکن نیز در سال ۱۴۰۵ با افزایش ۲۰ تا ۳۰٪ همراه باشند.

حقوق کارگران و کارمندان – مقایسه با سال قبل

برای مقایسه، در سال ۱۴۰۴ حداقل حقوق کارگران با رشد ۴۵٪ به حدود ۱۰,۳۹۹,۰۰۰ تومان رسید. بنابراین، افزایش ۲۸ تا ۳۲٪ در سال ۱۴۰۵ به معنای حقوقی در بازه حدود ۱۳ تا ۱۴ میلیون تومان برای حداقل‌بگیران است.
برای کارمندان نیز با احتساب افزایش ۱۰ تا ۲۰٪، حقوق آنان ممکن است به حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان برسد.

حقوق کارگران و کارمندان – توصیه برای کارگران و کارفرمایان

کارگران باید هوشیار باشند که حقوق نهایی حتی اگر کمتر از انتظارشان باشد، از لحاظ قانونی باید متناسب با نرخ تورم و سبد معیشت تعیین شود.
کارفرمایان نیز باید از هم‌اکنون برنامه‌ریزی کنند تا بتوانند هزینه‌های افزایش حقوق را در بودجه سال ۱۴۰۵ لحاظ نمایند.

جمع‌بندی

با توجه به داده‌ها، به نظر می‌رسد حقوق کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۵ با افزایش ۲۸ تا ۳۲‌٪ همراه باشد. اما در بخش دولتی ممکن است افزایش کمتر (۱۰ تا ۲۰٪) اعمال شود. این تصمیم نه تنها بر قدرت خرید کارگران اثر مستقیم دارد، بلکه بر برنامه‌ریزی بنگاه‌ها و تعادل اقتصادی نیز تأثیرگذار است.

تصمیم شورای عالی کار و دولت در ماه‌های پیش‌رو تعیین‌کننده است، و کارگران و کارمندان می‌بایست با دقت تحولات را دنبال کنند.

جدول مقایسه حقوق کارگران و کارمندان سال ۱۴۰۵ همراه با درصد افزایش و مزایای جانبی را آماده کردم: