پلاستیک گلخانه ایرانی یا ترکیه‌ای؟ انتخاب هوشمندانه کشاورزان حرفه‌ای!

پلاستیک گلخانه‌ای پوششی از پلی‌اتیلن چندلایه است که با افزودنی‌های مخصوص (ضد UV، IR، ضد شبنم و…) تولید می‌شود تا شرایط نوری و حرارتی بهینه را برای رشد گیاهان فراهم کند. عمر مفید این پوشش‌های پلیمری بین ۱ تا ۵ سال متغیر است و به کیفیت مواد اولیه، ضخامت و افزودنی‌های محافظتی بستگی دارد.

به‌عنوان مثال، فیلم‌های نازک ۴-۵ میلی (حدود ۱۰۰–۱۲۵ میکرون) یک فصل (حدود ۱ سال) دوام می‌آورند و نمونه‌های ضخیم‌تر (~۱۵۰ میکرون) با افزودنی‌های UV و IR حدود ۴ سال دوام دارند. این افزودنی‌ها ضمن کاهش انتقال گرمای شبانه (IR)، از اشعه ماوراءبنفش محافظت می‌کنند و طول عمر پلاستیک را بالا می‌برند. در ادامه به بررسی محصولات پرشین پوشش و نیلوفر پلاستیک یزد می‌پردازیم.

معیارهای انتخاب پلاستیک گلخانه

لازم است کشاورزان حرفه‌ای هنگام انتخاب پوشش گلخانه‌ای فاکتورهایی را در نظر بگیرند که شامل

1.  عمر مفید (طول عمر پوشش)
2.  مقاومت در برابر UV
3. کیفیت ساخت و ضخامت فیلم
4.  قیمت و صرفه اقتصادی
5.  خدمات پس از فروش (گارانتی)
6. سازگاری با شرایط اقلیمی ایران (مانند دما و تابش)

خواهد بود. برای مثال پوشش‌های ضخیم‌تر سه‌لایه یا پنج‌لایه که دارای افزودنی ضد UV هستند، عمر بیشتری (۳–۵ سال) دارند و فیلم‌های تک‌لایه نازک تنها برای یک تا دو سال مناسب هستند.

وجود افزودنی‌های ضد UV باعث جلوگیری از تخریب فیلم در اثر تابش خورشید و افزایش شفافیت و دوام آن می‌شود. افزودنی IR نیز سبب حفظ گرمای داخل گلخانه در شب می‌گردند که در مناطق کویری ایران مهم است.

برندهای ایرانی تولید کننده پلاستیک گلخانه

در ایران چندین تولیدکننده شناخته‌ شده پوشش گلخانه فعالیت می‌کنند که از نظر کیفیت و پشتیبانی قابل توجه‌ هستند. در ادامه، سه برند مطرح ایرانی بررسی می‌شوند.

پرشین پوشش یزد

شرکت پرشین پوشش یزد (یا پرشین پلاستیک یزد) با بیش از ده سال سابقه، از نوآوران صنعت نایلون گلخانه در ایران است. این شرکت با استفاده از مواد اولیه باکیفیت و فناوری روز، فیلم‌های پلی‌اتیلنی چندلایه تولید می‌کند. این محصولات علاوه‌بر بازار داخلی، در بازارهای جهانی نیز عرضه می‌شوند.

• ویژگی‌های پلاستیک گلخانه پرشین: محصولات این برند در ضخامت‌ ۱۸۰ میکرون (بدون UV) و ۲۲۰ میکرون (با UV5–UV10) برای عرض ۸ و ۱۰ متر عرضه می‌شوند. در این محصولات درصدهای مختلف UV (تا ۱۰٪) و افزودنی‌های EVA، ضد مه (Anti-Fog) و در گریدهای بالا IR به کار می‌روند.
• خدمات پس از فروش: پرشین یزد روی کیفیت بالا و قیمت مقرون‌به‌صرفه تاکید زیادی دارد و خدمات پشتیبانی و مشاوره فنی قوی نیز از نقاط قوت این شرکت محسوب می‌شود. گارانتی محصولات پرشین بین ۱۸ تا ۳۰ ماه است. شرکت پرشین بیان می‌کند محصولاتش به علت کیفیت بالا و افزودنی‌های متعدد از دوام خوبی برخوردار هستند.
• مزایا برای کشاورزان: پلاستیک‌های گلخانه پرشین پوشش یزد به‌دلیل استفاده از افزودنی‌های UV۵ تا UV۱۰، دوام بالایی دارند و برای چند سال بدون افت کیفیت کار می‌کنند. وجود افزودنی‌هایی مانند IR و Anti-Fog باعث حفظ دمای شب، افزایش نوردهی و کاهش بیماری‌های گیاهی می‌شود.

  

نیلوفر پلاستیک یزد

نیلوفر پلاستیک یزد از تولیدکنندگان باسابقه نایلون گلخانه در استان یزد است که از سال‌ها پیش فعالیت دارد. این شرکت فیلم‌های گلخانه‌ای را در عرض‌های ۸ و ۱۰ متر (و حتی تا ۱۲ متر) تولید می‌کند و تاکید ویژه‌ای روی استفاده از افزودنی‌های ضد UV و ضدمه‌ دارد.

• ویژگی‌های پلاستیک گلخانه نیلوفر پلاستیک: محصولات نیلوفر یزد حدود ۲۲۰ میکرون ضخامت دارند و در درصدهای مختلف UV عرضه می‌شوند. برای مثال، محصول ۸ متری با ۱۰٪ UV دارای ضخامت ۲۲۰ میکرون، وزن حدود ۹۵ کیلوگرم به ازای رول ۵۰ متری و گارانتی ۱۸ ماه است. افزودنی‌هایی مانند EVA، ضد مه و IR نیز در مدل‌های خاص این برند به کار می‌رود. نیلوفر یزد برای رقابت با نمونه‌های خارجی، گریدهای A و A+ تولید می‌کند که شامل IR و Anti-Fog و UV چنددرصدی هستند.
• گارانتی و خدمات پس از فروش: از مزیت‌های برجسته نیلوفر یزد، گارانتی طولانی محصولات آن است. برای مثال، نایلون عرض ۸ متر این شرکت با ضمانت ۳۶ ماه عرضه شده که برای کشاورزان اطمینان‌بخش است. به گفته یکی از منابع خبری، عرضه چنین گارانتی بلندمدتی نشان‌دهنده اعتماد تولیدکننده به کیفیت محصول و تعهد به پشتیبانی است. کادر نیلوفر یزد معتقد هستند نصب درست و نگهداری صحیح عمر پوشش را به حداکثر می‌رساند.
• مزایا برای کشاورزان: گزارش‌ها نشان می‌دهد که نایلون گلخانه نیلوفر یزد در برابر شرایط جوی نامساعد (باد، باران، تابش خورشید شدید) مقاومت بالایی دارد و به‌دلیل تنظیم دما و رطوبت گلخانه، به افزایش بهره‌وری محصول و کاهش هزینه‌های تعویض نایلون منجر می‌شود. استفاده از پوشش باکیفیت و گارانتی ۳۶ ماهه باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های نگهداری شده و اجازه می‌دهد کشاورز با خیال آسوده‌تری فعالیت کند.

شرکت کشاورزی رَز

شرکت صنعتی کشاورزی (معیار گستر قومس) یک مجموعه تامین‌کننده نهاده‌های کشاورزی و تجهیزات گلخانه است که از سال ۱۳۹۴ فعالیت خود را آغاز کرد و از سال ۱۳۹۷ به‌صورت آنلاین نیز به‌عنوان دیجی‌رَز فعال است.

هرچند رَز خود تولیدکننده پوشش گلخانه نیست اما محصولات برندهای ایرانی و خارجی را توزیع می‌کند. این شرکت به کشاورزان کمک می‌کند به مقایسه و انتخاب انواع نایلون گلخانه بپردازند و با تمرکز روی فروش آنلاین، قیمت رقابتی و پشتیبانی مناسب را برای مشتریان فراهم کرده است. در وبسایت کشاورزی رَز می‌توان به اطلاعات قیمت محصولات مختلف پلاستیک گلخانه دست یافت و ضمن آن از خدمات مشاوره خرید بهره برد.

نمونه‌های ترکیه‌ای و مقایسه کلی

در بازار ایران علاوه‍‌ بر برندهای داخلی، انواع محصولات وارداتی نیز یافت می‌شوند. محصولات برندهای ترکیه‌ای مطرح مانند Agrofilm و Ginegar کیفیت بالایی دارند. این پلاستیک‌ها در ضخامت‌های ۲۰۰ تا ۲۸۰ میکرون تولید می‌شوند و دو یا سه‌لایه هستند که با افزودنی‌های پیشرفته پوشش داده شده‌اند.

مطابق بررسی‌ها، پلاستیک گلخانه تولید ترکیه دارای افزودنی‌های UV، EVA، IR، ضدمه و پخش‌کننده نور است. پوشش‌های وارداتی ترکیه‌ای گارانتی ۳۶ ماهه دارند که عمر مفید معادل ۴ تا ۷ سال را تضمین می‌کند.

از نظر قیمت و هزینه، پلاستیک‌های ترکیه‌ای گران‌تر از نمونه‌های مشابه ایرانی هستند اما دوام بالاتر و تعداد لایه بیشتر آن‌ها باعث می‌شود عمر طولانی‌تری ارائه دهند.

به عبارت دیگر، آن‌گونه که تحلیلگران بازار گزارش داده‌اند، برندهای معتبر ایرانی مانند پرشین یزد و نیلوفر یزد کیفیت خوبی دارند و قیمت مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌کنند و با پلاستیک های ترکیه ای قابل رقابت هستن ؛  از نظر ضخامت، یووی، طول عمل از پلاستیک های ترکیه ای نیز مقاوم تر و بهتر هستند. 

مقایسه ویژگی‌ها

در جدول زیر، پلاستیک‌های UV10 به معنای افزودنی ضد UV به میزان ۱۰٪ در ترکیب فیلم هستند که دوام و ثبات نوری بالاتری را فراهم می‌آورند. برند پرشین پوشش با تمرکز بر طیف متنوعی از محصولات (UV۳% تا UV۱۰%) شناخته شده و محصولات خود را در هر دو عرض ۸ و ۱۰ متر عرضه می‌کند.

شرکت نیلوفر یزد نیز به دلیل دارا بودن گارانتی ۳۶ ماهه و افزودنی‌های پیشرفته‌اش متمایز است. از طرف دیگر، نمونه‌های ترک (و وارداتی دیگر) با گریدهای پیشرفته پنج‌لایه ضخیم و اضافه ضدتابش قوی، برای استفاده در شرایط سخت اقلیمی و عمر طولانی مناسب هستند اما هزینه‌ بالاتری دارند.

سازگاری با اقلیم ایران

اقلیم ایران به دلیل تابش شدید خورشید در بخش‌های مرکزی و جنوبی و اختلاف دمای روز و شب در مناطق بیابانی، نیازمند استفاده از پلاستیک‌های گلخانه‌ای با افزودنی‌های اختصاصی است. به عنوان مثال، افزودنی IR در پوشش‌های گلخانه‌ای باعث می‌شود گرمای خورشید در روز ذخیره شده و در شب به داخل گلخانه منتقل شود.

 همچنین در جنوب و مرکز کشور که تابش UV بالا است، استفاده از پوشش‌های درصد بالای UV (مانند UV10) شفافیت کافی و مقاومت طولانی‌مدت را تضمین می‌کند. از سوی دیگر، در مناطق سردسیر ایران (شمال غرب و ارتفاعات)، پوشش‌های ضخیم‌تر و چندلایه برای مقاومتی نظیر ۲۴۰ میکرون مناسب‌تر هستند.

به طور کلی، تحقیقات خارجی نیز نشان می‌دهد که پلاستیک‌های مقاوم در برابر UV و ضدمه برای اکثریت اقلیم‌ها کارا هستند و می‌توانند تا ۳–۵ سال عمر مفید داشته باشند.

انواع افزودنی‌ها و نقش آن‌ها در عملکرد پلاستیک گلخانه

افزودنی‌ها (Additives) مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده کیفیت و دوام پلاستیک گلخانه هستند. این مواد در هنگام تولید فیلم پلی‌اتیلنی به آن اضافه می‌شوند تا ویژگی‌های فیزیکی و نوری موردنیاز شرایط محیطی مختلف تامین شود. در واقع، تفاوت اصلی بین پلاستیک‌های معمولی و حرفه‌ای گلخانه‌ای در نوع و مقدار همین افزودنی‌ها است.برای دیدن قیمت پلاستیک کلیک کنید .

افزودنی ضد اشعه ماوراءبنفش (UV Stabilizer)

تابش مداوم نور خورشید، به‌ویژه اشعه UV، سبب شکستن زنجیره‌های مولکولی پلی‌اتیلن و شکنندگی زودرس فیلم می‌شود. افزودنی ضد UV با جذب یا بازتاب این اشعه از تخریب پلاستیک جلوگیری کرده و عمر مفید آن را از ۶ ماه تا بیش از ۴ سال افزایش می‌دهد.

در محصولات باکیفیت ایرانی مانند پرشین و نیلوفر یزد، درصد UV بین ۵ تا ۱۰ درصد است که برای شرایط نوری ایران بسیار مناسب خواهد بود.

افزودنی ضد مه (Anti-Fog)

در شب‌ها یا روزهای مرطوب، بخار آب روی سطح داخلی پلاستیک به قطرات تبدیل می‌شود و باعث چکیدن آب روی گیاهان و کاهش عبور نور می‌گردد. وجود افزودنی ضد مه (Anti-Fog) موجب می‌شود بخار آب به‌صورت لایه‌ای یکنواخت پخش گردد که نتیجه آن افزایش نور دریافتی و کاهش بیماری‌های قارچی است.

افزودنی جذب‌کننده فروسرخ (IR Additive)

این افزودنی از خروج گرمای داخل گلخانه در شب جلوگیری می‌کند. عملکرد آن به‌ویژه در مناطق سرد و کویری ایران اهمیت دارد. فیلم‌های دارای IR تا ۲۰٪ گرمای بیشتری در شب حفظ می‌کنند و در نتیجه مصرف انرژی برای گرمایش کاهش می‌یابد.

افزودنی EVA (اتیلن وینیل استات)

EVA خاصیت ارتجاعی و انعطاف فیلم را افزایش می‌دهد و مانع از شکنندگی در هوای سرد می‌شود. علاوه بر این، به بهبود شفافیت و پخش نور درون گلخانه نیز کمک می‌کند.

افزودنی ضد الکتریسیته ساکن و ضد گردوغبار

این مواد از جذب گردوغبار روی سطح بیرونی پلاستیک جلوگیری می‌کنند و باعث می‌شوند پوشش برای مدت طولانی‌تری شفاف بماند.

افزودنی ضدویروس و ضدباکتری

در فیلم‌های گرید بالای کشاورزی، افزودنی‌های آنتی‌ویروس و آنتی‌باکتریال نیز استفاده می‌شود که به کاهش رشد عوامل بیماری‌زا در سطح پلاستیک کمک کرده و سلامت گیاه را افزایش می‌دهند.

نکات نگهداری و افزایش طول عمر پلاستیک گلخانه

حتی باکیفیت‌ترین پلاستیک‌های گلخانه اگر به‌درستی نصب و نگهداری نشوند، زودتر از موعد دچار فرسودگی، پارگی یا کدرشدگی می‌شوند. رعایت چند نکته ساده اما مهم می‌تواند عمر مفید پوشش را ۱ تا ۲ سال افزایش دهد.

• نصب صحیح و کشش یکنواخت: هنگام نصب، فیلم پلاستیکی باید با کشش یکنواخت و زاویه مناسب روی سازه قرار گیرد. وجود چین‌و‌چروک یا شل بودن پوشش، باعث تجمع قطرات آب، شکست نور و آسیب سریع‌تر در اثر باد می‌شود. بهتر است عملیات نصب در هوای معتدل (نه خیلی گرم یا سرد) انجام شود تا انقباض و انبساط طبیعی فیلم کنترل گردد.
• جلوگیری از تماس مستقیم با فلزات و مواد شیمیایی: تماس مستقیم پلاستیک با فلزات گالوانیزه، کودهای اسیدی، گوگرد، یا سموم می‌تواند واکنش شیمیایی ایجاد کرده و موجب تخریب یا زردشدگی فیلم شود. توصیه می‌شود بین پلاستیک و سازه از نوار عایق یا لایه محافظ استفاده کنید.
• شست‌وشوی دوره‌ای: گردوغبار، رسوبات و آلودگی‌های سطحی عبور نور را تا ۱۵٪ کاهش می‌دهند. تمیز کردن سطح بیرونی پلاستیک با آب ولرم و مواد شوینده ملایم باعث حفظ شفافیت و افزایش عملکرد نوری می‌شود.
• بازرسی و ترمیم دوره‌ای: در صورت مشاهده بریدگی یا پارگی‌های کوچک، فورا فیلم را با چسب مخصوص پلی‌اتیلن ترمیم کنید تا از گسترش آسیب جلوگیری گردد. بررسی منظم گیره‌ها، طناب‌ها و محل‌های اتصال نیز مانع از پارگی در اثر باد یا تنش می‌شود.

اشتباهات رایج در انتخاب یا نصب پلاستیک گلخانه

بسیاری از کشاورزان با وجود صرف هزینه بالا برای خرید پلاستیک گلخانه uv10، به دلیل چند اشتباه رایج در انتخاب یا نصب، شاهد کاهش شدید عمر مفید پوشش و افت عملکرد گلخانه هستند. برخی از اشتباهات رایج عبارتند از:

انتخاب ضخامت یا نوع نادرست پلاستیک

یکی از اشتباهات متداول، انتخاب پلاستیک‌های نازک (زیر ۱۲۰ میکرون) برای مناطق گرم و پرتابش یا استفاده از فیلم ضخیم بدون افزودنی UV در مناطق سرد است. ضخامت به‌تنهایی معیار کیفیت نیست؛ بلکه ترکیب ضخامت و افزودنی‌های محافظ (UV، IR، Anti-Fog) باید براساس اقلیم منطقه انتخاب شود. برای مثال، در مناطق جنوبی ایران انتخاب پلاستیک ۲۲۰ میکرون با UV10 گزینه مناسب‌تری است.

بی‌توجهی به میزان افزودنی UV

برخی خریداران تصور می‌کنند تمام پلاستیک‌های گلخانه‌ای ضد UV هستند، درحالی‌که درصد افزودنی UV در محصولات مختلف متفاوت است (از ۳٪ تا ۱۰٪). پلاستیک‌های بدون UV یا با مقدار کم، در برابر نور خورشید تخریب شده و شکننده می‌شوند. لازم است درصد UV روی رول یا برگه مشخصات درج شده باشد.

نصب در شرایط نامناسب جوی

نصب پلاستیک در هوای گرم و تابش مستقیم خورشید باعث انبساط شدید فیلم و افت کشش پس از خنک شدن می‌شود. برعکس، نصب در هوای خیلی سرد نیز خطر پارگی را افزایش می‌دهد. بهترین زمان نصب، ساعات ابتدایی صبح یا عصر در هوای معتدل است.

عدم رعایت کشش یکنواخت و مهار کافی

پوشش‌هایی که به‌صورت نامتقارن کشیده می‌شوند یا نقاط اتصال آن‌ها ضعیف است، در اثر وزش باد یا فشار داخلی به‌سرعت دچار پارگی می‌شوند. استفاده از گیره‌های مخصوص، طناب‌های ضد UV و نصب حرفه‌ای بسیار حیاتی است.

نصب پلاستیک بدون لایه عایق بین سازه فلزی و فیلم

تماس مستقیم پلاستیک با فلز داغ یا زنگ‌زده، در طول زمان باعث سوختگی و تخریب سطح فیلم می‌شود. استفاده از نوارهای پلی‌اتیلنی یا اسفنجی در نقاط تماس، از این آسیب جلوگیری می‌کند.

عدم توجه به شیب و تهویه مناسب سقف گلخانه

در صورت نبود شیب کافی، بخار آب و قطرات شبنم روی سطح داخلی جمع شده و به‌صورت قطره روی گیاهان می‌چکد. این پدیده علاوه‌بر کاهش عبور نور، باعث رشد قارچ و بیماری‌های گیاهی می‌شود. نصب پلاستیک با شیب ملایم و افزودنی Anti-Fog این مشکل را برطرف می‌کند.

نتیجه‌گیری

انتخاب پوشش گلخانه مناسب، نیازمند توجه دقیق به دوام، مقاومت UV، کیفیت ساخت، خدمات پس از فروش و هم‌خوانی با آب‌وهوای منطقه است. برندهای ایرانی پرشین پوشش یزد و نیلوفر یزد با استفاده از افزودنی‌های پیشرفته (UV، IR، ضدمه و…) و ارائه گارانتی معقول، گزینه‌های مقرون به صرفه و باکیفیتی برای کشاورزان حرفه‌ای ایرانی به شمار می‌آیند.

شرکت کشاورزی رَز با فروش آنلاین این محصولات و راهنمایی خریداران، به انتخاب هوشمندانه کمک می‌کند. در مقایسه، پوشش‌های ترکیه‌ای (مانند Agrofilm و Ginegar) در گروه محصولات پریمیوم قرار دارند؛ اگرچه قیمت بالاتری داشته اما دوام ۴–۷ ساله و افزودنی‌های کامل‌تری ارائه می‌دهند.

برای اکثر کشاورزان ایرانی استفاده از برندهای ایرانی با ترکیبات UV10 مناسب است مگر در شرایط خاص که به عمر طولانی‌تر نیاز باشد. در این صورت می‌توان از نمونه‌های وارداتی استفاده کرد. توصیه می‌شود کشاورزان با بررسی مشخصات فنی (ضخامت، درصد UV، لایه‌ها) و شرایط اقلیمی منطقه، گزینه‌ای را انتخاب کنند که بهترین تناسب را از نظر کارایی و هزینه فراهم نماید.