برنامه قطعی آب در پایتخت | جدول زمان احتمالی قطعی آب در تهران

قطعی آب در تهران به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های روزهای اخیر شهروندان پایتخت تبدیل شده است. هم‌زمان با هشدارهای عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، درباره‌ی «صفر شدن فشار آب در شب‌ها»، بسیاری از مناطق تهران با کاهش محسوس فشار و حتی قطعی چندساعته آب روبه‌رو شده‌اند. تکرار عبارت‌هایی مانند «پاییز سخت» و «تابستان سخت» از زبان وزیر، نشانه‌ای از تداوم بحران در مدیریت منابع حیاتی کشور است؛ بحرانی که این‌بار از خاموشی برق به بی‌آبی شبانه رسیده است.

بحران قطعی آب در تهران | روایت تازه از ناکارآمدی زیرساخت‌ها

وزیر نیرو در جدیدترین اظهارنظر خود اعلام کرده است که برای جلوگیری از بحران گسترده‌تر، احتمالاً فشار آب در شب‌ها به صفر خواهد رسید. اما این تصمیم عملاً به معنای قطعی آب شبانه در بسیاری از مناطق پایتخت است. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد از هفته گذشته، شهروندان ساکن در مناطق مرکزی و جنوبی تهران از قطعی چندساعته آب در بازه‌ی زمانی ۱۲ شب تا ۵ صبح خبر داده‌اند.

در این میان، سکوت خبری وزارت نیرو و نبود شفاف‌سازی رسمی، بر نگرانی‌ها افزوده است. شهروندان در فضای مجازی با هشتگ‌هایی نظیر #قطعی_آب و #آب_من، از مشکلات خود نوشته و خواستار پاسخ‌گویی رسمی شده‌اند.

علی‌آبادی و سیاست هشدار؛ از «تابستان سخت» تا «پاییز خیلی سخت»

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، از زمان آغاز به کار خود در دولت چهاردهم، همواره با واژگان هشداردهنده شناخته شده است. از «تابستان سخت» در سال گذشته تا «پاییز خیلی سخت» در سال جاری، او بارها نسبت به بحران‌های انرژی هشدار داده است. با این حال، کارشناسان معتقدند این هشدارها به‌جای آماده‌سازی و مدیریت بحران، تنها بار روانی و اقتصادی جدیدی را بر دوش مردم تحمیل کرده‌اند.

عبارت تازه‌ی او یعنی «صفر شدن فشار آب» نیز به‌نوعی ادامه‌ی همین الگوست؛ الگویی که بیش از آنکه نشانگر تدبیر باشد، نمادی از نبود برنامه‌ریزی در مدیریت منابع آبی کشور است.

قطعی آب در تهران | مردم در شوک و وزارت نیرو در سکوت

در روزهایی که گزارش‌های مردمی از قطعی چندساعته آب منتشر می‌شود، وزارت نیرو هیچ اطلاعیه رسمی منتشر نکرده است. نه جدول زمان‌بندی مشخصی وجود دارد و نه برنامه‌ای برای جبران فشار کم آب در ساعات روز.

برخی شهروندان از مناطقی مانند پیروزی، نازی‌آباد، نارمک، و جیحون گزارش داده‌اند که شب‌ها آب به‌طور کامل قطع می‌شود. در همین حال، وزارت نیرو از شهروندان خواسته است «با صرفه‌جویی در مصرف»، از تشدید بحران جلوگیری کنند؛ توصیه‌ای که با واکنش تند کاربران مواجه شده است.

به گفته کارشناسان حوزه انرژی، چنین تصمیماتی بدون اطلاع‌رسانی شفاف، می‌تواند به بی‌اعتمادی عمومی نسبت به وزارت نیرو منجر شود.

«اپلیکیشن آب من»؛ راه‌حل یا نشانه درمان‌ناپذیری بحران؟

یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در سخنان اخیر وزیر نیرو، اشاره به ضرورت مدیریت هوشمند مصرف آب است. برخی از نزدیکان وزارت نیرو از احتمال راه‌اندازی سامانه‌ای به نام «آب من» سخن گفته‌اند؛ اپلیکیشنی مشابه «برق من» که در دوره خاموشی‌ها معرفی شد.

اما کارشناسان معتقدند این اقدام بیش از آنکه یک راه‌حل واقعی باشد، نوعی «مدیریت نمایشی» است. در حالی که شبکه‌های آبرسانی فرسوده در بسیاری از نقاط تهران بیش از ۳۰ درصد هدررفت دارند، تمرکز بر طراحی اپلیکیشن‌های اطلاع‌رسانی نمی‌تواند بحران را حل کند.

به گفته یکی از کارشناسان محیط‌زیست:«تا وقتی لوله‌های پوسیده و شبکه‌های فرسوده اصلاح نشوند، هیچ اپلیکیشنی نمی‌تواند جلوی بی‌آبی را بگیرد.»

بار مالی جدید بر دوش مردم | از خرید مخزن تا هزینه پنهان بحران

وزیر نیرو در اظهارات خود از مردم خواسته است برای مقابله با افت فشار آب، مخازن ذخیره‌سازی در خانه‌ها نصب کنند. این توصیه، در ظاهر یک اقدام پیشگیرانه است اما در عمل، هزینه جدیدی را به مردم تحمیل می‌کند.
در شرایط اقتصادی فعلی که خانوارها با تورم شدید روبه‌رو هستند، خرید مخزن‌های چندمیلیونی برای ذخیره آب، اقدامی دشوار و غیرمنطقی تلقی می‌شود.

کاربران شبکه‌های اجتماعی در واکنش نوشته‌اند:«اگر وزیر نیرو برنامه‌ ندارد، لااقل وام خرید مخزن بدهد!»

این جمله طنزآمیز اما تلخ، بازتابی از واقعیت اقتصادی جامعه است؛ جایی که مردم باید هزینه‌ی ناکارآمدی وزارتخانه‌ها را از جیب خود بپردازند.

 قطعی آب و پیامدهای اجتماعی | بی‌اعتمادی، خشم و شوک روانی

قطع شبانه آب در تهران تنها یک مشکل فنی نیست؛ بلکه تأثیرات اجتماعی قابل‌توجهی دارد. مردم از نبود ثبات در خدمات عمومی گلایه‌مندند و این احساس بی‌ثباتی می‌تواند به کاهش اعتماد اجتماعی نسبت به دولت بینجامد.
در محله‌هایی که فشار آب ناگهان صفر می‌شود، خانواده‌ها حتی در انجام امور اولیه مانند شست‌وشو، پخت‌وپز و نظافت دچار مشکل می‌شوند.

یک شهروند تهرانی می‌گوید:«ساعت دو شب، وسط کار ماشین لباسشویی، آب قطع شد! نه اطلاعیه‌ای، نه هشدار قبلی. یعنی واقعاً این اسمش مدیریت است؟»

چرا قطعی آب به بحران ملی تبدیل شده است؟

کارشناسان منابع آب معتقدند که بحران فعلی حاصل ترکیب سه عامل اصلی است:
۱. فرسودگی شبکه‌های توزیع
۲. مدیریت ناکارآمد منابع زیرزمینی
۳. نبود برنامه‌ریزی علمی در توزیع و مصرف

در چنین شرایطی، به‌جای تمرکز بر اصلاح زیرساخت‌ها، وزارت نیرو راه‌حل‌هایی سطحی نظیر نصب مخزن یا اپلیکیشن را ارائه می‌دهد. در حالی که کشورهای هم‌تراز ایران توانسته‌اند با نوسازی شبکه و بازیافت آب شهری، مصرف را تا ۴۰ درصد کاهش دهند، ایران همچنان درگیر مدیریت مقطعی و دستوری است.

جدول زمان احتمالی قطعی آب در تهران

بر اساس گزارش‌های میدانی و مشاهدات مردمی، الگوی قطعی آب در تهران به‌صورت زیر برآورد می‌شود:

توضیح: این جدول بر پایه گزارش‌های کاربران و منابع غیررسمی تنظیم شده است.

آیا «قطعی آب» مقدمه جیره‌بندی رسمی است؟

تحلیلگران حوزه انرژی می‌گویند اگر روند فعلی ادامه یابد، احتمال اجرای طرح جیره‌بندی آب در تهران و کلان‌شهرها دور از ذهن نیست.
وزارت نیرو تاکنون چنین تصمیمی را تکذیب نکرده و حتی برخی مدیران میانی از «ضرورت سهمیه‌بندی آب برای مناطق پرمصرف» سخن گفته‌اند.

به‌نظر می‌رسد هدف فعلی وزارت نیرو، آماده‌سازی ذهنی مردم برای پذیرش احتمالی جیره‌بندی در آینده نزدیک است.

راه‌حل واقعی چیست؟

کارشناسان مستقل انرژی پیشنهادهایی مشخص ارائه کرده‌اند:

• نوسازی شبکه‌های فرسوده توزیع آب

• جلوگیری از هدررفت منابع در سدها و تصفیه‌خانه‌ها

• اصلاح تعرفه مصرف پرمصرف‌ها

• آموزش عمومی مصرف بهینه

• سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بازیافت آب خاکستری

تا زمانی که این اقدامات جایگزین شعارها نشوند، هشدارهای «پاییز سخت» و «زمستان خیلی سخت» ادامه خواهد داشت.

نتیجه‌گیری: از هشدار تا بحران

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، در حالی از «صفر شدن فشار آب» سخن می‌گوید که نشانه‌های یک بحران واقعی در تهران مشاهده می‌شود. مردم دیگر با توصیه به صرفه‌جویی قانع نمی‌شوند و انتظار دارند وزارت نیرو با برنامه‌ریزی دقیق و اطلاع‌رسانی شفاف، مانع از گسترش بی‌اعتمادی و فشار روانی بر جامعه شود.
بحران آب در پایتخت، هشداری است برای همه: بدون اصلاح ساختاری در مدیریت منابع، «قطعی آب» ممکن است به واقعیت همیشگی زندگی شهری بدل شود.