دولت در حال بررسی نرخ سوم بنزین با قیمت بنزین ۷۵۰۰ تومان برای سال ۱۴۰۵ است. این طرح با هدف کنترل مصرف، کاهش قاچاق و اصلاح یارانه انرژی طراحی شده است. بررسی کامل جزئیات، تبعات اقتصادی و راهکارهای جایگزین.

 نرخ سوم بنزین در راه است؟ 

 با افزایش بی‌رویه مصرف بنزین، رشد قاچاق سوخت و بدهی‌های سنگین دولت به بخش انرژی، طرحی جدید برای اصلاح قیمت بنزین در دستور کار قرار گرفته است. آیا نرخ سوم بنزین با قیمت ۷۵۰۰ تومان می‌تواند راه‌حل بحران انرژی باشد یا چالش تازه‌ای برای اقتصاد ایران رقم خواهد زد؟

 وضعیت فعلی قیمت بنزین در ایران و سهمیه‌های موجود

در حال حاضر، بنزین در ایران با دو نرخ عرضه می‌شود:

• ۱۵۰۰ تومان برای سهمیه ماهانه خودروهای شخصی

• ۳۰۰۰ تومان برای بنزین آزاد

این قیمت‌ها با وجود تورم و افزایش هزینه‌های تولید، سال‌هاست ثابت مانده‌اند و دولت برای تأمین آن‌ها یارانه سنگینی پرداخت می‌کند.

 قیمت بنزین ۷۵۰۰ تومانی؛ نرخ سوم در راه است؟

طبق اعلام رضا سپهوند، دبیر کمیسیون انرژی مجلس، دولت در حال بررسی طرحی برای ایجاد نرخ سوم بنزین با قیمت ۷۵۰۰ تومان است. این نرخ برای مصرف مازاد در نظر گرفته شده و قرار است در کنار سهمیه‌های فعلی اجرا شود.

 قیمت بنزین در بودجه ۱۴۰۴ و برنامه‌های سال ۱۴۰۵

در لایحه بودجه ۱۴۰۴، افزایش قیمت بنزین لحاظ نشده است. اما دولت برای سال ۱۴۰۵ برنامه‌هایی را در نظر دارد که ممکن است از طریق مجلس یا شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی تصویب شود.

 تأثیر قیمت بنزین بر کسری بودجه دولت

طبق آمار صندوق بین‌المللی پول، ایران سالانه حدود ۱۶۳ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می‌کند. از این رقم:

• ۵۲ میلیارد دلار مربوط به فرآورده‌های نفتی است

• دولت به صندوق توسعه ملی، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و اوره‌سازان بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان بدهکار است

 قیمت بنزین و قاچاق سوخت؛ چالش‌های مرزی

قاچاق سوخت یکی از چالش‌های بزرگ دولت است. طبق گزارش‌ها:

• سالانه حدود ۹ میلیارد دلار قاچاق بنزین و گازوئیل انجام می‌شود

• روزانه ۲۵ میلیون لیتر سوخت از مرزها خارج می‌شود

طرح‌هایی مانند «رزاق» که به مرزنشینان اجازه فروش سوخت می‌دهد، با انتقاد کارشناسان مواجه شده‌اند.

 قیمت بنزین و مصرف بی‌رویه در خودروهای داخلی

میانگین مصرف خودروهای ایرانی ۱۱ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر است، در حالی که در ترکیه این رقم ۸ لیتر است. موتورهای خودروهای داخلی قدیمی و پرمصرف هستند و نیاز به نوسازی دارند.

 قیمت بنزین و حمل‌ونقل عمومی؛ راهکارهای غیرقیمتی

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند به جای افزایش قیمت بنزین، راهکارهای غیرقیمتی اجرا شود:

• توسعه حمل‌ونقل عمومی

• واردات خودروهای کم‌مصرف با تعرفه پایین

• استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند ال‌پی‌جی و سی‌ان‌جی

قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه

 قیمت بنزین و تأثیر آن بر تورم و نرخ ارز

افزایش قیمت بنزین ممکن است منجر به:

• رشد نرخ تورم

• افزایش نرخ ارز

• کاهش قدرت خرید خانوارها

• ایجاد فاصله مجدد بین قیمت داخلی و خارجی بنزین

 قیمت بنزین و سیاست‌های رفاهی دولت

حامد صاحب‌هنر، کارشناس انرژی، معتقد است که افزایش قیمت بنزین بدون ایجاد نظام رفاهی جامع، باعث نارضایتی اجتماعی خواهد شد. دولت باید ابتدا زیرساخت‌های رفاهی و حمل‌ونقل را تقویت کند، سپس به اصلاح قیمت‌ها بپردازد.

 جدول مقایسه‌ای نرخ‌های بنزین پیشنهادی

 پرسش‌های پرتکرار درباره قیمت بنزین

آیا نرخ سوم بنزین قطعی شده است؟

خیر. هنوز در مرحله بررسی و نیازمند تصویب نهایی است.

مصرف خارج از سهمیه چگونه محاسبه می‌شود؟

بر اساس میزان مصرف ماهانه و اطلاعات کارت سوخت خودروها.

آیا خودروهای کم‌مصرف وارد خواهند شد؟

در صورت تصویب کاهش تعرفه واردات، امکان‌پذیر خواهد بود.

آیا ال‌پی‌جی جایگزین بنزین می‌شود؟

در صورت توسعه زیرساخت‌ها، می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.

 جمع‌بندی و فراخوان به اقدام

طرح نرخ سوم بنزین با هدف کنترل مصرف و کاهش کسری بودجه دولت در حال بررسی است. موفقیت این طرح به اجرای دقیق، شفافیت، و همراهی مردم بستگی دارد. برای اطلاع از آخرین تغییرات، مقاله «تحلیل سیاست‌های انرژی دولت در سال ۱۴۰۵» را مطالعه کنید.

 منابع خبری معتبر

• همشهری آنلاین – نرخ سوم بنزین در راه است؟

• مشرق نیوز – بررسی بنزین ۷۵۰۰ تومانی از سوی دولت

• اطلاعات آنلاین – نرخ سوم قیمت بنزین ۷۵۰۰ تومان است؟

• اقتصاد آنلاین – رونمایی دولت از بنزین ۷۵۰۰ تومانی